Onderwijs, democratie en extremisme

Een cruciale opdracht voor onderwijs is de bijdrage tot onze cultuur en democratie, en meer specifiek de verspreiding van kennis over onze democratische rechtsorde en over het ‘democratische handelen’ van mensen – naar de principes van gelijkwaardigheid, wederzijds respect, gelijke rechten en die gewoon respecteren. Onze scholen leren dat aan én ze tonen hoe dat verloopt (of horen dat te doen).

Extremisme wordt daarbij mede teruggedrongen door het verspreiden van kennis én door het aanleren van respectvol omgaan met meningsverschillen – al doende én al onderwijzende dus. De nood daaraan werd in Parijs tragisch geïllustreerd door de moord op Samuel Paty.

Deze leerkracht probeerde zijn leerlingen de basisprincipes bij te brengen van onze democratisch rechtsorde. Dat was ook zijn taak. Maar niet iedereen aanvaarde dat. En erger, er zijn aanwijzingen dat ook zijn directie hem daarbij niet steunde.

Paty gebruikte de bekende Mohammed-cartoons tijdens zijn lessen. De vader van een islamitische leerling en een bekende extremist, Sefrioui, hebben daarop een hetze tegen Paty gevoerd, deels met leugenachtige beweringen. Ze eisten zijn ontslag. De reactie van zijn directie is nog onduidelijk. Volgens bepaalde media (zoals Marianne.net) besliste die dat Paty die les opnieuw moest geven, maar dan zonder cartoons.

Voor Bovenwijs is het duidelijk dat, los van de particuliere aspecten van die moord, ons onderwijs een belangrijke verantwoordelijkheid draagt. Het moet en kan een belangrijke bijdrage leveren tot de verbetering van onze democratie – die ver van perfect is- en de bestrijding van geweld, politiek, maar ook intra-familiaal en ander.

De voorbije maanden meldden meerdere leerkrachten dat ze regelmatig te kampen hebben met verbaal geweld vanwege bepaalde leerlingen en hun ouders. Of die dan van extreemrechtse of islamistische overtuiging zijn, of andere is bijzaak. Het probleem zit in het geweld, in het verdedigen en vergoelijken ervan en in het verspreiden van racistisch gedachtengoed.

Daaro stellen we ons vragen bij:

  • De reacties van schooldirecties en hogere overheden. Cfr. de hetze tegen een kleuterjuf in De Blokkendoos. Er bleek geen enkel bewijs voor de zware klachten van de ouders. Die waren dus volstrekt onterecht. Maar initieel kreeg die juf weinig steun van haar directie.
  • De hulp die scholen en CLB’s bieden aan slachtoffers van intra-familiaal en ander geweld. Hoeveel kinderen blijven jarenlang met blauwe plekken rondlopen? Het ITG schat het slachtoffers van vrouwelijke genitale verminking (VGV) op enkele duizenden. Maar hoeveel CLB-artsen en andere hulpverleners deden daarvan ooit al een aangifte van VGV op meisjes in onze scholen?
  • De mate waarin ideologieën die wereldwijd tot veel geweld leiden, weerlegd en bestreden worden in het onderwijs en in het wetenschappelijk onderzoek aan onze universiteiten en andere instellingen.
Meewerken?

U wilt mee ijveren voor een betere democratie en tegen geweld?  Word dan lid van Bovenwijs of beter nog, vrijwilliger en laat weten hoe u wil helpen. Al wie ons ideaal, onze missie en visie deelt is welkom.

—

Extra informatie over extremisme in onderwijs

Obin, Jean-Pierre,  ‘Les Signes Et Manifestations D’Appartenance Religieuse Dans Les Etablissements Scolaires’ (Rapport Odin), 2004, Inspection générale de l’éducation nationale, Paris, archief : http://cache.media.education.gouv.fr/file/02/6/6026.pdf

Obin, Jean-Pierre, ‘Comment on a laissé l’islamisme pénétrer l’école’, 2020, Ed. Hermann, Paris.

Schwartz, Remy et Stasi, Bernard (ed.), ‘Commission de réflexion sur l’application du principe de laïcité dans la République : rapport au Président de la République’, dec. 2003, archief: https://www.vie-publique.fr/rapport/26626-commission-de-reflexion-sur-application-du-principe-de-laicite.

Precht, Thomas, ‘Home grown terrorism and Islamist radicalisation in Europe. From conversion to terrorism. An assessment of the factors influencing violent Islamist extremism and suggestions for counter radicalisation measures ‘, Danish Ministry of Justice – Research and Documentation Unit, 2007, archief: hier.