De vrijheid van onderwijs
Wat
Deze grondwettelijk gewaarborgde vrijheid impliceert dat éénieder, binnen redelijke voorwaarden, zelf onderwijs mag inrichten en dat organiseren naar zijn pedagogische en didactische voorkeuren. Daarbij gelden wel enkele beperkingen zoals een expliciet verbod om op de school aan politiek te doen.
Deze vrijheid laat de Vlaamse decreetgever toe om regulerend op te treden, maar legt daaraan beperkingen op. Hij mag bijvoorbeeld wel voorwaarden verbinden aan het toekennen van een subsidies. Zo mag hij het Nederlands opleggen als taal van het onderwijs het Nederlands evenals andere minimale kwaliteitsvoorwaarden. Maar de wetgever mag niet ‘alles’ voorschrijven.
Mede daarom beschikt elk koepel, als ‘uitvoerder’ voor de inrichtende machten, over zijn eigen inspectie, naast die van de Vlaamse overheid.
Niveautoetsen Bovenwijs
De koepels (of netten) argumenteren al eens tegen centrale niveautoetsen, en zeker tegen homologatietoetsen, vanuit hun vrijheid van onderwijs. Centrale toetsen zouden die teveel beperken. Dat argument kan men ook gebruiken tegen de niveautoetsen die wij voorbereiden. We menen evenwel dat die wel verzoenbaar zijn met die vrijheid:
- In onze visie is er expliciet een grote ruimte voorzien voor het eigen pedagogische project van elke school.
- Centrale niveautoetsen en de toetsen van Bovenwijs zijn enkel bedoeld als minimale voorwaarden. Slagen ervoor lijkt ons noodzakelijk, met name ten bate van goede studie- en beroepsoriëntatie (waaronder overstap naar een volgende cyclus).
Methodenscholen en religieus geïnspireerde scholen?
Voor Bovenwijs is deze vrijheid essentieel, én voor het zoeken naar beter onderwijs en de bijhorende experimenten, én om mensen met een uitgesproken visie ook toe te laten dat in onderwijs te realiseren. Daarom zijn we voorstanders van het behoud van de erkenning van methode-scholen (Montesori, Steiner, …) en religieus geïnspireerde scholen (zoals het Katholiek Onderwijs Vlaanderen).
Dat geldt ook voor islamitische scholen zoals de Lucerna-scholen en Joodse scholen. Al deze scholen horen de jongeren de nodige voorbereiding te geven voor hun persoonlijke, professionele en sociale ontplooiing. Een school mag dus nooit een gesegregeerd model nastreven, noch in fundamentele rechten negeren.
Bronnen
‘De vrijheid van onderwijs’, Johan Lievens, 22/4/2019, Intersentia.
‘Het onderwijs is vrij. Het recht op onderwijs in bet nieuwe artikel 17 van de Belgische Grondwet’, Paul Van Orshoven, hier.
Terug naar Niveautoetsen, Hoe toetsen, of de Thuispagina.